BAB 2 : Bayangan Masa Lampau | 13 Mei – Sebelum & Selepas

ADA orang berkata bahawa peristiwa yang lepas boleh dijadikan alamat bagi peristiwa-peristiwa yang akan datang, tetapi hanya seorang wali sahaja yang mungkin dapat meramalkan bahawa faktor-faktor penting yang membawa kepada kekacauan yang telah berlaku itu ialah detik-detik kejadian yang berlaku dalam pilihan raya umum tahun 1969.

Sungguhpun begitu, sebelum saya menghuraikan satu persatu tentang peristiwa ini, sukalah saya jelaskan beberapa perkara. Pertama, pilihan raya tahun 1969 dan huru-hara yang berlaku pada 13 Mei itu ada kait-mengait. 

Kesemua pilihan raya yang lepas di negara ini telah dijalankan dengan sempurna dalam suasana muhibah dan saling mengerti. Begitu jugalah  pada hari mengundi pilihan raya 1969 yang jatuh pada hari Sabtu, 10  Mei di Malaysia Barat, kesemuanya telah berjalan dengan licin sebagaimana pilihan-pilihan raya yang telah lalu dengan tidak ada satu pun kejadian yang boleh menghalangnya. Sungguhpun begitu, semasa kempen, perbuatan-perbuatan liar telah dilakukan dan ucapan-ucapan tidak bertanggungjawab telah dikeluarkan. Oleh itu perlulah kita mengkaji apa yang telah berlaku sebelum pilihan raya, dan semasa pilihan raya itu berjalan hinggalah selesai pilihan raya dengan tujuan untuk mencari dan memahami mengapa dan bagaimana rusohan  meletus secara tiba-tiba.

Perkara kedua yang saya suka hendak tegaskan ialah pengaruh fahaman komunis. Tidak  ada negara dalam dunia ini yang boleh berdiri keseorangan, dengan mengasingkan diri untuk menentang pengaruh ideologi atau fahaman dari luar. Malaysia dan semua negara  di Asia pada hari ini sedang menghadapi ancaman dari China. Dengan adanya kemudahan alat-alat perhubungan saperti yang terdapat di zaman kita ini, maka mustahil kita terselamat daripada pengaroh ajaran Komunis yang dipancarkan dari Peking, dan kemudian disebarkan di sini secara tergila-gila  oleh pihak-pihak yang tertentu.

Ada juga sesetengah orang yang mempersendakan saya dengan mengatakan saya terlampau takut kapada Komunis, seolah-olah  ada Komunis di dalam setiap semak, tetapi adalah menjadi kewajipan saya sebagai Perdana Menteri untok menjaga keselamatan negara daripada sabarang ancaman dalam dan luar negara kerana saya sentiasa mendapat maklumat dan laporan sulit. Saya tidak pernah memperkecilkan pengaruh yang ditanam oleh Komunis. Kita mesti sentiasa berwaspada untok mengamati pada sebarang waktu kesan dan pengaruh fahaman Komunis yang mungkin telah meresap ke dalam hati dan fikiran orang-orang  kita, terutama belia.

Peristiwa yang berlaku di Pulau Pinang pada 19 November 1967 adalah satu contoh yang menggambarkan sejauh mana penyokong-penyokong Komunis, sama ada yang bergerak secara terang  atau sulit,. sanggup melakukan sesuatu yang merosakkan kepentingan Malaysia.

Pergaduhan kaum telah timbul di sana apabila anggota-anggota Cina dalam Gerakan Belia Mao Tse-Tung telah mengambil kesempatan atas langkah Kerajaan menurunkan nilai mata wang lama Malaysia sebagai alasan untok melancarkan hartal. Pertemporan-pertempuran telah berlaku, dan orang-orang Melayu dan penyokong-penyokong yang setia kapada Kerajaan menjadi sasaran serangan mereka. Beberapa orang yang terperangkap dalam kejadian itu telah terbunuh atau cedera. Pasukan-pasukan  keselamatan telah berjaya mengembalikan ketenteraman dengan serta-merta dengan mengenakan perintah berkurung dan menangkap orang-orang  yang disyaki.

Tujuan Komunis itu ialah hendak melancarkan hartal ke seluroh negara, tetapi mereka gagal kerana pendudok di tempat-tempat  lain tidak mengindahkan seruan mereka dan menjalankan perniagaan masing-masing  seperti biasa.

Dalam bulan Jun, 1968, hukuman gantung hampir hendak dijalankan ka atas 11 orang Cina yang menjadi anggota Parti Komunis Malaya yang telah dihukum bunuh kerana membantu orang-orang  Soekarno menyerang Selatan (Semenanjung) Malaysia. Perintah hukuman gantung yang sama telah juga ditandatangani ka atas dua orang Melayu di Perak.

Dr. Tan Chee Khoon, yang pada ketika itu menjadi Anggota Parlimen Parti Buruh bagi Kawasan Batu telah membuat rayuan untuk menahan hukuman gantung itu. Bersama-sama  dengan ahli-ahli Parti Buruh dan penyokong-penyokong Komunis, dia telah melancarkan satu kempen yang besar dari rumah ke rumah untuk memungut tandatangan dengan tujuan hendak menimbulkan rasa simpati di kalangan orang ramai terhadap 11  orang yang dihukum bunuh itu.

Akhbar juga memainkan peranan yang besar dalam kempen ini.

Anasir-anasir pro-Komunis telah menghasut ibu bapa dan waris pemuda-pemuda yang dihukum bunuh itu supaya mengadakan perjumpaan untok membantah. Sungguhpun bagitu, rayuan mereka telah ditolak oleh Duli-Duli Yang Maha Mulia Sultan Johor dan Sultan Perak.

Sementara itu, tarikh bagi menjalankan hukuman gantung itu telah hampit. Di luar pintu Penjara Pudu di Kuala Lumpur dan di sepanjang  jalan menuju ke penjara itu, tunjuk  perasaan secara liar telah dilakukan oleh orang-orang  tertentu termasuk belia Komunis. Mereka menbaling batu ka atas kereta yang lalu di situ dan menghalang lalu lintas.

Untuk mengelakkan daripada timbulnya pergaduhan di seluroh negara yang mungkin membawa kapada rusuhan antara kaum yang boleh menumpahkan darah, maka saya sendiri telah menyembahkan rayuan kapada Duli Yang Maha Mulia Sultan Johor dan Duli Yang Maha Mulia Sultan Perak bagi pihak orang-orang  yang dihukum gantung itu, dan kedua-dua baginda telah berkenan meringankan hukuman itu kapada penjara seumor hidup. Sama ada tindakan saya itu betul atau pun salah, tujuan saya ialah semata-mata  hendak menyelamatkan 11 orang Komunis di Johor dan dua orang penderhaka Melayu di Perak daripada mati di tali gantung.

Tunjuk-tunjuk perasaan itu berhenti dan keamanan telah dipulihkan. Sungguhpun begitu masih lagi terdapat rasa gelisah saperti api dalam sekam, dan Kerajaan sedar mungkin perkara ini tidak habis setakat itu sahaja. Jadi Kerajaan telah berusaha sedaya upaya untuk mencegah daripada berlakunya lagi sebarang kekacauan, dengan jalan melipat-gandakan lagi pengawasan sebagai langkah berjaga-jaga. Api dalam sekam perlu diawasi dengan cermat.

Komunis telah mendapat pengalaman dan pengajaran daripada kejadian-kejadian  itu sebagaimana yang terbukti daripada peristiwa-peristiwa yang telah berlaku kemudiannya. Mereka sengaja menaikkan perasaan orang ramai dalam soal 11 orang Cina itu sahaja, tetapi tidak ada langsung suara yang timbul bagi pihak dua orang Melayu. Hasil daripada pengajaran ini, sekiranya orang ramai dapat diapi-apikan hingga sampai pada satu keadaan yang boleh menimbulkan kekacauan dalam garis undang-undang, maka kemungkinan untuk melakukan kekacauan dengan mengapi-apikan perasaan perkauman di luar undang-undang tentulah akan lebeh menggoncangkan seluruh negara. Mereka cuma perlu meniup api itu untuk memarakkan satu kebakaran yang dahsyat.

Sebenarnya anasir-anasir puak pelampau kiri yang sentiasa menunggu  kesempatan untuk menimbulkan kekacauan, tidak belengah-lengah lagi daripada  menunjukkan jalan untuk bertindak pada masa hadapan, bertentangan dengan kepentingan negara. Selepas enam minggu sahaja daripada tarikh  Komunis dan pengkhianat-pengkhianat itu diringankan hukuman pada 13. Oktober, Parti Buruh (iaitu Sosialis) telah mengisytiharkan yang mereka akan memulaukan pilihan raya yang hendak diadakan pada 1969.

Saya tidak mengerti kenapa ahli-ahli politik boleh terpengaruh dengan cara memulaukan pilihan raya kerana percubaan-percubaan yang seperti itu di Malaysia dan Sinagpura pada masa yang lepas sentiasa menemui kegagalan.

Langkah Parti Buruh ini semata-mata meniru taktik Barisan Sosialis Singapura yang telah enggan mengambil bahagian dalam pilihan raya, dan dengan kedegilannya berpegang kapada polisi ini, parti itu akhir-nya telah lenyap. Mereka telah menarik keluar ahli-ahli mereka dari  Dewan Undangan Singapura, tetapi selain daripada itu mereka tidak melakukan sebarang tindakan kekerasan. Mungkin kerana Kerajaan di Singapura itu dipegang oleh kebanyakannya pemimpin-pemimpin Cina, maka Barisan Sosialis mendapati sesuai dengan tujuannya untok mengekalkan negara  itu sebagai tapak untuk kemasukan anasir-anasir subversif Komunis.

Parti Buroh di Malaysia telah mengikut jejak yang buruk itu dan barangkali juga mereka bertujuan hendak menjadi satu parti yang kaku sebagaimana Barisan Sosialis. Pemimpin-pemimpinnya tentulah tidak dapat meramalkan perkembangan yang harus timbul, tetapi mereka berpendapat bahawa sikap mereka yang baru itu mungkin akan menimbulkan bencana yang mereka harap-harapkan. Memanglah menjadi taktik Komunis menyalakan api di bawah seberapa banyak cerek yang boleh, dengan harapan moga-moga salah satu daripadanya akan meletup dengan sendiri-nya.

Terdahulu daripada kejadian itu, tahun 1968 bolehlah dikatakan aman di dalam gelanggang politik setakat yang mengenai dengan parti-parti pembangkang. Satu sahaja perkembangan baru yang telah berlaku, iaitu pengisytiharan bagi menubuhkan sebuah Badan Politik yang baru dalam bulan April, ia-itu Parti Gerakan, yang terdiri dari mereka yang menggelarkan diri mereka bijak pandai dan orang-orang terpelajar yang pendiriannya menentang dasar kerajaan Perikatan.

Ketika itu pengisytiharan hendak mengadakan pilihan raya belum lagi dibuat. Perikatan berkuasa mengisytiharkan satu pilihan raya mengejut pada bila-bila masa di dalam tahun yang penghabisan bagi tempoh perkhidmatannya, tetapi sebaliknya saya telah mengisytiharkan bahawa Kerajaan akan memenuhi tempoh perkhidmatannya selama lima tahun.

Parti Buruh menyifatkan sikap saya ini sebagai satu muslihat, kerana mereka yakin bahawa saya akan melakukan sesuatu yang memeranjatkan. Menurut Perlembagaan, jika pilihan raya tidak diadakan lebih awal, maka ia mestilah diadakan dalam tempoh 95 hari daripada tarikh tamat tempoh perkhidmatan lima tahun yang lepas. Ini bererti  selambat-lambatnya menjelang akhir bulan April 1969.

Tiba-tiba Parti Buruh telah meniru satu lagi perbuatan Barisan Sosialis, iaitu satu langkah yang belum pernah terjadi di dalam negara kita yang demokratik semenjak merdeka. Mereka telah mengisytiharkan bahawa mereka akan menarik keluar dengan serta-merta kesemua ahlinya dari Parlimen atau Dewan Undangan Negeri. Dalam Parlimen mereka mempunyai dua orang ahli iaitu Dr. Tan Chee Khoon dan Lim Kean Siew.

Keputusan ini telah menimbulkan keadaan kelam-kabut dan perpechaan di kalangan ahli-ahli mereka sendiri. Jelaslah kapada orang ramai bahawa tindakan yang baru ini telah disokong sebulat suara oleh kesemua ahli Parti Buruh. Encik Lim mengambil masa berminggu-minggu untuk menbuat keputusan bagi mematuhi keputusan ini, tetapi Dr. Tan telah enggan menarik diri dari Parlimen, kemudian telah meninggalkan rakan-rakannya dalam Parti Buruh dan dengan serta-merta masuk Parti Gerakan yang baru ditubuhkan.

Mungkin juga hal ini satu muslihat dan tipu-helahnya atau partinya untuk menutup kekalahan puak-puak Sosialis dalam pilihan-pilihan raya yang  lepas. Parti baru yang Dr. Tan sendiri menjadi Setiausaha Agongnya telah mendapat sokongan yang kuat daripada ahli-ahli Parti Buroh yang telah lumpuh itu dan juga daripada mereka yang dengan bersulit-sulit  mempunyai simpati terhadap Komunis.

Dengan itu tamatlah perkembangan politik bagi tahun 1968, iaitu dengan bermulanya bulan puasa pada pertengahan November dan perayaan  bersama Hari Raya dan Hari Krismas selama tiga hari berturut-turut. Kehidupan orang-orang Malaysia telah berjalan seperti biasa dengan penuh semangat persahabatan. Begitu-lah kepercayaan dan perasaan kita pada hari menjelangnya tahun baru. Kita tidak dapat meramalkan apa yang terjadi dalam tahun baru itu, tetapi tidak seorang pun berasa waham tentang kejayaan kita di masa hadapan.

sebuah buku hasil karya Tunku Abdul Rahman terbitan 1969